Dự án gang thép Thái Nguyên mở rộng giai đoạn 2 có vốn đầu tư hơn 8.000 tỷ nhưng nằm đắp chiếu nhiều năm nay do gặp khó khăn trong việc thu xếp vốn khi dự án kéo dài và tổng mức đầu tư điều chỉnh tăng cao. Hàng loạt lãnh đạo TISCO, VNSteel bị khởi tố liên quan đến sai phạm tại dự án này.
Bên tròn dự án Nhà máy Gang thép Thái Nguyên. Ảnh: VietnamFinance |
Dự án hơn 8.000 tỷ “đắp chiếu”, dang dở
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, từ tháng 10/2004, Thủ tướng Chính phủ có văn bản cho phép Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO) lập báo cáo nghiên cứu khả thi nâng công suất sản xuất phôi thép từ 250.000 tấn lên 750.000 tấn/năm. Khoảng nửa năm sau, Thủ tướng đồng ý chủ trương đầu tư.
Dự án có 2 gói thầu chính là mỏ sắt Tiến Bộ tổng giá trị 442 tỷ đồng và gói thầu tổng EPC số 01 dây chuyền công nghệ luyện kim khu vực Lưu Xá tổng giá trị 143 triệu USD (tương đương gần 2.300 tỷ đồng). Ngoài ra, dự án còn phải thực hiện 22 gói thầu khác.
Tuy nhiên, đến năm 2013, dự án phải tạm dừng thi công. Cỏ dại mọc xung quanh nhà máy, khắp nơi là ống thép, khung nhà,… làm dở dang. Các thiết bị được đầu tư mua tiền tỉ về lắp đặt nay chịu cảnh gỉ sét.
Tổng mức đầu tư của dự án đã phải tăng nhưng toàn bộ các hạng mục chính chưa hoàn thành, nhà thầu Trung Quốc chưa chuyển đủ thiết bị theo danh mục, tình trạng máy móc thiết bị hư hỏng, sai khác về xuất xứ, thông số kỹ thuật…đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ, chất lượng dự án.
Một trong những sai phạm đặc biệt nghiêm trọng được TTCP chỉ ra là tổng mức đầu tư của dự án được điều chỉnh tăng thêm hơn 4.200 tỷ đồng thiếu cơ sở căn cứ pháp lý.
Kết luận thanh tra cũng chỉ ra sai phạm, khuyết điểm của TISCO khi thành lập ban quản lý dự án không đủ năng lực; phê duyệt hồ sơ mời sơ tuyển gói thầu EPC không đúng quy định, điều chỉnh gói thầu EPC từ hơn 143 triệu USD lên gần 161 triệu USD không đúng theo Luật đấu thầu.…
Hàng loạt lãnh đạo TISCO bị khởi tố
Trước thực trạng đó, TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo bộ Công an khẩn trương điều tra những sai phạm có dấu hiệu hình sự xảy ra tại dự án này, đồng thời chuyển nhiều hồ sơ, tài liệu liên quan cho Cơ quan cảnh sát điều tra. Trong đó có sai phạm liên quan đến việc Tổng giám đốc TISCO và một số cán bộ ký hợp đồng, văn bản tiếp nhận nhiều loại máy móc, thiết bị không đúng chủng loại, thông số kỹ thuật ảnh hưởng đến chất lượng công trình, phê duyệt và thanh toán nhiều khoản tiền cho nhà thầu vi phạm quy định.
Tháng 4/2019, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 bộ Công an) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội “Vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng” và tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, công ty TISCO.
Cơ quan chức năng cũng ra các quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam và lệnh khám xét người, nơi ở, nơi làm việc đối với các đối tượng là lãnh đạo, cán bộ TISCO, gồm: ông Trần Trọng Mừng- cựu Tổng giám đốc, ông Trần Văn Khâm- cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc TISCO, Bí thư đảng ủy TISCO, ông Ngô Sỹ Hán- cựu Phó Tổng Giám đốc, trưởng Ban quản lý dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2- TISCO.
Ngày 13/12, căn cứ tài liệu điều tra thu thập được, cơ quan điều tra bộ Công an đã ra quyết định khởi tố đối với 14 bị can về các tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – Công ty gang thép Thái Nguyên (TISCO).
Trong số 14 bị can nói trên, có 3 lãnh đạo của TISCO bị khởi tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” gồm: Nguyễn Chí Dũng, nguyên Ủy viên Hội đồng quản trị TISCO; Hoàng Ngọc Diệp, nguyên Ủy viên Hội đồng quản trị TISCO; Đoàn Thu Trang, nguyên Ủy viên Hội đồng quản trị TISCO.
Ông Hoàng Ngọc Diệp là thay thế ông Trần Văn Khâm chức danh Tổng Giám đốc nhiệm kỳ 2014-2019. Quyết định khởi tố ngày 12/12 truy trách nhiệm của ông Hoàng Ngọc Diệp khi giữ chức Ủy viên Hội đồng quản trị TISCO.
Bạch Hiền (t/h)
